Vertell us doch noch een bitje mehr up Platt

Door ik neet weet wat man up platt so schrieven kann, denk ik, ik schriev eenfach over wat, over dat jede mitprooten kann un dat is:
De Menske

As de Menske maakt worden is, daar gaav dat noch kien Kalenners un Computers, un daarum weeten wij neet genau wennehr dat ok nochmaal waas. De Ururururururgrootvader van us Mensken weer een Kerl de hedde Adam. De leeve Gott hett darnaar, wiel Adam de heele tied an blaren was wall he sük ja so alleen vöölen dej, Eva ut Lehm maakt un hum dann schunken, dormit he endlich mit sien Gejauel uphören de. Un wiel Eva sük neet bewegen dee, hett Adam se een goede Week mit Water begoten un in de Sünn leggt. Un up eenmaal fung se neet bloot an sük to bewegen sondern ook to babbeln. Man vertellt dat Adam daar heel gau för her weglopen is um sük to verstopen in de Tuin de domaals „ Garten Eden“ heeten de, abbes uns Ururururururgrootmodder Eva is fuut achter hum an. Eva hett hum natürlich ook up de ste funnen, denn se was to de tied noch heel schlimm schlau. Se hett een Appel van de een Boom plückt un hett hum neet as een Peerd mit disse Appel anlockt. Adam was neet de allerslauste sondern waas domoals eenfach blot verfreten un muss natürlich up de ste in de Appel rinbieten. Do was allens to laat, se mussen nu dat Paradies und her moie Tuin verlaten, weil de leeve Gott bang was, dat Adam ook noch all de anner planten un all dat anner wat dor domoals so in de Tuin so warsen de, upfraat. Dat mutt nu al heel lang her wesen, denn all dat steiht al in de Bibel. De Bibel dat is de oldste Book de 't up disse Welt givt un alles wat door in steit ist, wo man up duits seggt "Die einzige wahre und reine Wahrheit!" Eenzig wat in Bibel steit is Wohrheit un genau so as dat door steit. In de Bibel steit ook drin, wo de Menske to leeven hett un wo man hum to bestraafen is. Vandaag maakt man dat neet mehr genau so, dat is wahrscheinlich wallt neet soveel Steenen givt as de Lüü sük scheeden laaten un de Nabaars tied hebben. Genau genommen is dat nämlich Ehebrekerij un de Nabaars mussen dejenigen solang mit Steenen gohlen bit se, also de Ehebrekers, neet mehr jappen also bit se heelemaal dood sünt. Viellicht liegt dat ook daran, dat se all kien Koek mehr sehn koen. Weil de beide Doden mutten se her up karkhof brengen, beerdigen un so. Naa de Beerdigung givt abbes immer een in sogenannte Teetafel. Door givt dat naa de Beerdigung Tee mit Koek för all de un bloot för de de mit in de Kark un up Karkhof wassen.  Trüren mutt man um de Doode neet unbedingt, jede de dorbij was bekommt dre un well maag ook mehr Koppkes Tee un kann soveel Koek eeten as he mag un door is. Abbes wenn man't schlau genug anstellt, kann man dat ook uitlaaten un slikt sük tüschen de Lüü de van Kaarkhof kommen mit rin. Ab de twede Koppke Tee fangen de Lüü ook weer sacht an to laggen un prooten over anner Lüü. Bijt de dart Koppke is dat neet so as up een Gebursdaag of een Hochtied. Een Tiedt lang was dat ook modern, dat naat Tee un Koek de Lüü noch sitten bleeven un Beer un so kregen, faks was dat ook so dat de Familie van de Dood dann all neet mehr dorbij is of all naa de eerste Koppke Tee na Huus gaan is. Se kwamen dann an de anner dag un mussen de Rekken betaalen. Of dat noch immer so is, weet ik neet, ik maak bij so wat ja noet mit.  Ik glöv diese Rituaal nömmt man up duits  "Leichenschmaus".

De Menske wordt vaan dag abbes up heel natürelk Wies herstellt, bit up een poar uitnamen over de man mehr un mehr lest. Dat is van daag neet mehr so kompliziert as domoal bij Adam un Eva.
Dat mit de Klapperstörk of mit de Immen un Bloemen hebben sük de Ollen übrigens irgendwenne eenmal, wahrscheinlich fuut nadem Adam un Eva wegen Adam sien Verfretenheit de Paradies verlaaten mussen, bloot utdacht, um de Kinner tau Narr to hollen. Aver de weeten un wüssen naturlijk Bescheed!! Jede Kind kann dat all in sien Computer nakieken. Un wenn se dat dann her Moder of Vader wiesen, kriegen se een an de Piepenkopp. Dat verstahn se neet, abbes dat verstaat kieneen vandaag mehr so wiers, worum dat so wesen mutt. Abbes dat was all immer so un dorum wort dat ook so widde maakt! Kunn ja wall weesen, dat dat doch een wichtige Grund domoals als man dat infört hett, geven hett. Een an de Piepenkopp hett noch kien een schaad, nej. 

De Menske wordt to de Wirbelderten tellt. Dat sücht man daaran, dat he een Skelett mit een heel bült Knaken hett. An de Knaken sünd de Muskels un ok de Backentanen fast maakt. De Apen, de ok to de Minsken tellt, sünd van boven bit unnen vull Haar. Bij de Kerls sünd vandaag bloot noch een Paar Haar vörn up `d Böst, Rügg un Been over bleven. Een heel Rummel Kerls hebben ook Glatzkoppen. De hebben 'n Glück - sie  spaarn heel Rummel Geld för`d Friseur, dat köönen se dann för her Smökeree un Beer mehr utgeven.

All van dat wat de Minsk tweemaal hett, is an sien Sieden fast maakt. Un wat he bloot eenmaal hett, dat is in't Mitte. Van binnen is he heelemal holl, dat heet abbes ook een heel goede Grund: Sien Eten, Drinken un Luft bruken ja ook Platz un mutten irgendwor hen, nej. De Menske hett twee Benen, daarmit he lopen un springen kann un natürlich ook damit he neet allmanwech umfallen mutt. Dat is nämlich neet goed of gesund wenn he umfallt, he kunn sük dorbij wat breken of de Kopp anstoeten, dann hett he de heele Daggen Koppsehr. Ohne sien Hannen weer de Menske elendig verloren, he kann dann neet mehr Auto foahren of an inkopen gaan. Büxen kregg he ook neet mehr hoog un sien Haar kunn he ook neet mehr kämmen. Must dij dat maal voorstellen, wo noor de Menske dran satt. Heele daag satt he dann up Klo un dat ook noch mit ungekämmte Haar. Een heel Rummel Saken hett de Menske ook wat he neet brukt. Dat schnijden de Dokters eenes Dags weg, wenn hum door van wat seer deit of weil he door van krank is, weil sük door wat entzünd het. Dat kann all van een Karsensteen kommen, de sük irgendwor in de Blindarm verhaakt. De flüggt dann druut. Goed hett de Menske dat, de Mandeln drutt bekummt, de  dürt dann een heel Rummel Ijs eeten sovoel as he maag of bit he spijen mutt. Dat letzte is abbes heel schlimm gefarlijk, dann kunn de Wuun in Hals weer oppenrijten. Dat is dann neet so goed un de Menske spoelt mit sien Leben. Abbes dat deit de Menske ja vaan sien eersde dag an. Dat kummt, weil de Menske un de Tiedt wat man ook Evolution up duits nömmt, immer schlanker wuur un doruum vandaag neet mehr riep geboren woord. Normaalerwies dues so een Schwangerschaft een heel een langer, abbes dann wassen de Mensken all voor een paar dusend Joaren uitsturven weest, wall dat doe to de Tiedt noch kien Krankenhuusen geben hett un kien een wüüsst haar wo man een Kaiserschnitt maaken musst haa. 

Daarmit de Menske an`t Leven blifft,  mutt he Planten un noch voel mehr lever Flesk eeaten. Ook wat to drinken mutt he  hebben, sonst wordt dat Bloot voels to dick. Een heel bült Kerls drinken faker maal een Beer, se fangen dann  fakstieden an to singen un de heel malen mutten dann spijen. Wat man irgendwor ook verstaan kann, so scheef as de fakstieden dann singen. Dor mutt man all bool spijen, ook wenn man noch kien drupp Beer of Kur hat hett. Unsereen kann dann wechloopen un bij de Kerl wegblieven, abbes he? De arme Blood mutt dat de heele Tied mit sük sümmst vullhollen wenn he Duin is. De kann neet eenfach so as wij annern voor hum, also för sük sümst wegloopen. Man dat fallt neet to, door bün ik mij recht seeker.
Wenn de Kerl een Vrouw hat ragt de dann meestens. Warum dat so is, weet man neet mehr so genau. Villicht wall se ook wall een mucht hat un he her alles wegsoppen het. Villicht ook wall se ook wall een mucht haar, abbes foahren mus un se sonst neet naar Huus kommen wassen? Villicht abbes ook wall se neet duis? Givt nämlich ook Kerls de soepen neet as de Kriegers un sünt dann full neet as de Haubitzen, abbes willen neet dat her Vrouw so watt deit, weil Lüü dann over her prooten kunnen. Dat is een heel bült Kerls dann heel schlimm peinlich. Kann naturlijk ook wesen, dat sie vergrellt is weil he wenn he duin is, alles fullspijt un neet weer wechwischen will of deit. Abbes villicht un dat glöv ik an edersten liegt da daran, weil de Kerl immer so elendig snurkt wenn hej Kur of Beer hat hett un se dorum de heele Nacht kien slaap kriegt
Villicht sull se ok man of een tau  Beer drinken, dann brukte se neet so faak ragen un de Paarkes haarn neet so faak Skandal unnenanner !!

De Menske leevt in een Huus. Door hett jeder de door wohnt un fakkst tieden ook för all de door neet woon ook een Bett, falls de de neet door wonnen kommen un door slaapen mutten of willen. Een uitnaam is de Vader, de het kien eegen Bett, he moot nachts bij de Moder slapen. An de froije Avond un daags over wenn't n Fier- of Sönndag is up Sofa. He kriggt woll net all to veel Slaap teggen de Moder, wall annern Dag is he immer noch de heele lang Dag möi. Of anners seggt, fuut na 't de Upstaan weer möi. Dat wass all immer so mit de Vaders un wuur seker ook neet voel anners, wenn he heel alleen in een Bett slaapen de. Ist dann wall eder so, dat he dann noch voel möier was un dann de heele Dagen verslaapen dej un Nachts dann weer neet slaapen kunn un anner Dag fuut na de Upstaan weer möi was. Kann abbes ook weesen dat he dann sien heele Leeven verslääp, nej.

De Menske fallt in twee Delen uitnanner, up duits seggt man in männlich un weiblich. Eerst siet goed of een bitje wat over hunnert Jahren worden de Froen ok to de Mensken tellt. Dör een Gesetz is dat domoals regelt worden, dorin steit so watt as Ab vaandaag sünt ok Vrouwlü Lü neet mehr bloot de Mannlü alleen. Een heel bült Kerls funnen dat domoals neet goed un van denen givt ook vandaag noch een heel bült up disse Welt. De Gliekberechtigung för de Vrouw wuur domoals Würkelkheid, tauminsten up Papier was un is dat so. Dat weer ok gültig för de Verkehr. Hier nimmt se de glieker Stellung in. Bloot bij uns Fussballverein was dat för 'n paar Joar noch net so. Dor was de Vrouw wall een Menske, abbes kien "Erwachsene" wo man so moie up Duits seggt. Dor stuun do an de Tavel woor de Intrittsprijsen druppstaan "Erwachsene 3 DM - Frauen und Kinder 1,50 DM". Abbes dat maakt nix, normaale Vrouwen interesseren sük för Fußball ja man ook bloot, wenn so richtige echte Kerls so as dei de in't Nationalmaanschaft of in een richtige Verein so as Werder Bremen un so spölen. Neet föör de lüttje Jungs, de Mannlü in eegen oller as ook de oll Keerls de sük immer noch bewiesen willen, also de lüttje un groot Mannlü uit de eegen Dörp un de Dörpen umtau. Dat sünt ja kien richtige Mannlü, sondern bloot een poar Kerls de nix betteres mit her tied anfangen weeten un lüttje Jungs, so to seggen de frij Gesellen de noch kien Vrouw hebben of kien afkregen hebben. Richtige Kerls sünt na'd Fieravond un an Weekenenden in Huus bij her Vrouwen un Kinner of mit dissen tausammen unnerwegens, of liggen up Kammersofa to slaapen of Fernseh kieken. Disse Sort mutt sük van her haarde Arbeidsdaagen un Arbeidsweeke Avons un an de Weekenenden verholen. Dat Leeven as Kerl fallt neet to un is beduidend sturer as de Leeven van de Vrouw. As Kerl heest Du also all an de Daag an de Du gebooren woorden büst verlooren. Un freist dij wahrscheinlich jede eenzele Daag up de Daag an de Du staarvst. Na boel jedenfalls, in de Tiedt wor Du up Rent büst, freist dij seeker neet mehr. Abbes dann kummst vöör langwijl seeker all boel um, weil dijn heele Leevdaag as uitwursen Menske mit dien Aarbeid, Fernsehkieken un Slaapen verbroogt heest. Door kannst dij dann man wat infallen laaten, dat neet vöör langwijl dood geihst. Een heel bült fangen dann an, achte anner Lüü her Rügg to prooten un dat nieuwste over her to erfoahren, um wat to prooten to hebben. Eenigen gaan sogaar so wijt, dat se annern in Fensters luuren. De worden dann fakst tieden van noch heel annern "Olle Buuk" un "Olle Luurmorsen" achter her Rügg nömmt. 

Is de Menske noch een heel lüttje, weet man noch neet heel so genau, of he schlau of dösig is. Dat stellt sük eerst herut, wenn he na`d School kummt. Wenn de Schoolmester hum immer een „Fiev“ of „Sess“ gifft, denn is he man goed dösig un he kummt heel gau up de Dummenschool. Up disse school gaan all dejenigen, de man later up platt ook Leije Stikel, oll Schloov un so nömmt, all de Oetnaams de man so kennt eben. Darvaan givt abbes neet all tau voel up disse Welt. Ook wenn een heel Rummel Lüü glövt un meent darvaan givt an 't meesten. Dat is abbes neet so.

Kriggt he abbes Noten van „Een“ of „Twee“  kummt he na`d hoge School, dor gaan all de Mensken hen de her heele Leevdaag neet arbeiden bruken um to overleeven.    Dat sünt de Mensken de man up duits: Politiker, Doktor of Künstler nemmt. Abbes ook een heel bült van de Handje Vormeiers kommen ook van disse school. Van dissen givt dat ook neet all tau voel, worbij man naturlijk seggen mutt, dat wall een heel bült Politikers un Künstlers tau voel up us Welt givt. Bit up dumm rumquaken un sünnerbaar wark, maaken de de heele leeve lang Dag gornix. Givt ook wall een paar van denen de her job goed maaken, abbes dat sünt man bloot een heel paar, een van hunnert so in etwa is dat.

Givt de Schoolmester hum abbes dreen un veeren dann is he neet de Dummste un neet de Schlauste, dat is so een Middelsortige. De word later maal wenn he een Mann is een Arbeide un wenn se een Vrouw is traut se irgendeen egal wüxe Kerl, bekummt vaan un mit hum Kinner, blivt in't Huus un is dann een Moder un Huusvrouw tuijendöör word se ook vielleicht noch Grootmoder un geit föör höchstens 400 Euro in de Maant an Arbeiden un irgendwenne starvt se dann. De anner Sort de sümmst för her Geld in een Firma arbeiden will und deit, bekummt kien Kerl un ook kien Kinner, wall dat neet geit. Dat mit de Kinner kunn vielleicht noch wall klappen, abbes dat mit de Keerl word dann all wat sturer. Abbes ook mit de Arbeid wenn se Kinner hett. Beides geit neet, man mut mit um de 20 Joar all weeten wat man föör de Nächste 20-30 Joar will. Dat glövst Du neet? Na dann komm man moal up een van de Dörpen in Oostfreesland, door kannst dann sümst seen, dat woar is un dat dat door bloot eenfache Arbeides un Moders givt. Van disse Sort Mensken givt up disseWelt de meesten, so wort dat seggt. Of dat wirklich so iss, dat weet man neet so genau. Dat sünt de, up de van't Dummenschool afgünstig sünt un de van Hoogeschool immer nadaal kieken. Abbes beid sieden willen van disse Middelsortigen immer wat hebben, meest of eegentlich bloot sien Geld. De Middelsortige is dat wat jede Menske eegentlich woorn will. 

Wenn de Menske heel fröh geboren is, dann is he laater eenmaal ook heel old. Starven will de Menske naturlijk neet, wiel he neet weet, wat achteran kummt. Un davoor is de Menske am allerbangsten, vor dat hum Unbekannde un dat is ook in de heutige Tiedt noch net anners as domoals. Man weet eenfach to mijn over dat doornaa, is ja noch kien een so wirklich dood weest over een langere tiedt un van de Dooden upstaan. Ausser uns leeve Jesus, de hett dree daag bij de Dooden weest un nahderhan weer terug kommen. Abbes he hett ook neet sünderlich voel doorover vertellt of man hett domoals vergeten dat wat he doorover vertellt het up to schrieven. Dat bitje wat wij so weeten is dat wat uns Pastor vertellen de. De Himmel sall ja een heel moie Platz weesen, abbes de Höll neet. Kien een weet wor he in naderrin landen mach. Dorum is jede Menske irgendwor wall ook bang vöör de Dood, of hett nu taugeeven mag of ook neet.  
Naja, all bit up de Ostfreesen, nej! De sünt man bloot bang Slaav van irgendwell to wesen. De seggen immer weer: Leever dood as Slaav. ...un genau so leeven de Ostfreesen ook.
Wat hebben wij dann all tau verleesen, as us Leeven? Wenn wij slaaven van irgendweel worn, hebben wij us Leeven as wij de voormaals hat hebben ja ook verloren. Dann koe wij better fuut dood weesen, nej. Dat eenzige wat us dann noch passeren kann is God sümst un dat kann neet so schlimm weesen, as Slaav van een to weesen de vöörmaals us Feind weest heet, nej. Of arm of rijk - föör'd Dood sünt Mensken all glijk.Abbes starven mut een jede föör sük sümst un up de Aart un Maneer as he leevt hett, nej.